Tôm Chua Huế – Món ăn làm quà hấp dẫn của xứ Huế

Tôm chua hay còn gọi là mắm tôm chua là một món ăn truyền thống đầy dư vị phổ biến hàng ngày trong mọi gia đình người Huế. Mắm tôm chua là món ngon đặc sản Huế được làm từ tôm sông tươi, ủ chín cùng ớt, riềng, tỏi, thính nếp theo công thức độc đáo. Tôm chua Huế thường có vị chua, ngọt, mặn và cay đặc trưng, tạo nên hương vị độc đáo và thú vị. Tôm chua Huế thường được ăn kèm với dưa giá hoặc dưa kiệu và thịt heo luộc, tạo nên một bữa ăn ngon và đậm đà riêng có của người dân Cố Đô.

Nguồn gốc Tôm Chua Huế

Tương truyền, tôm chua Huế có nguồn gốc từ mảnh đất Gò Công (Tiền Giang) do thái hậu Từ Dũ mang theo từ quê nhà đến Huế vào khoảng nửa đầu thế kỷ 19.
Món ăn rất được lòng vua Thiệu Trị và vua Tự Đức nên thường xuyên được phục vụ trong các buổi ngự thiện, chiêu đãi yến tiệc. Lúc bấy giờ, mắm tôm chua được chế biến lại phù hợp với chốn Cung đình và trở thành “nước chấm hoàng gia”. Sau đó, món ăn ngon, đậm đà này được truyền cho nữ quan, hầu cận và dần phổ biến ra dân gian.

Trong bài thơ của nhà thơ Võ Quê viết về món tôm chua, nguồn gốc của tôm chua Huế đã được nhắc đến thật dung dị:

“Nguyên là đặc sản miền trong
Theo bà Từ Dũ ra cùng Hương Giang
Tôm hồng, ớt đỏ, riềng vàng…
Vị chua thấm lưỡi nhớ hàng thịt phay”

Món mắm Tôm Chua Huế có gì đặc biệt?

Khi lần đầu tiên đặt chân đến Huế và được thưởng thức mâm cơm đậm đà hương vị của Cố đô, nhiều du khách không khỏi bất ngờ khi trải nghiệm một món mắm độc đáo, làm từ tôm, có vị chua thanh và tôm vẫn giữ nguyên hình dáng đẹp màu đỏ hồng, được bày sẵn trên những chiếc bát, chiếc đĩa nhỏ vô cùng bắt mắt. Lạ thay, món tôm chua Huế này khác biệt hoàn toàn so với mắm tôm phổ biến ở miền Bắc.

Và quả thật, món tôm chua Huế không ít lần khiến du khách bị lôi cuốn, đặt ra những câu hỏi tò mò: Đây là món ăn gì vậy? Làm cách nào để chế biến nó? Và làm thế nào để thưởng thức món này một cách tinh tế?

Tôm chua Huế ngon nhất thường được làm từ những con tôm sông hoặc tôm nước lợ còn tươi, có thân hình mập mạp và vẻ ngoại hình màu đỏ tươi. Những con tôm này thường được bắt từ đầm “Cầu Hai nước ngọt.” thì mới là chuẩn vị.

Sau khi bắt lên, tôm được rửa sạch, ngâm trong rượu một thời gian rồi vớt ra để ráo nước. Tiếp theo, tôm được ướp với các loại gia vị như tỏi, ớt thái lát mỏng, riềng, măng non, nước mắm và xôi nếp.

Tôm được đặt trong một chiếc vải sành và phủ phụ gia, sau đó để tôm lên men trong khoảng từ 1 tuần đến 10 ngày. Việc này thường được thực hiện trong một môi trường sạch sẽ và thoáng mát hoặc thậm chí tốt nhất là chôn xuống đất để đảm bảo nhiệt độ ổn định cho quá trình lên men của tôm.

Khi tôm đã chín, tôm được trộn với một ít mật ong để tạo nên vị ngọt thanh và sau cùng đóng gói kín trong các lọ thủy tinh. Do đó, khi thực khách thưởng thức tôm chua Huế sẽ cảm nhận được sự hòa quyện của nhiều hương vị: vị ngọt và béo từ thịt tôm tươi, vị cay từ ớt, hương thơm của riềng và tỏi và cả độ bùi bùi của xôi nếp.

Chưa hết, chỉ cần ngắm nhìn, chưa vội thưởng thức, đã có thể thấy mắm tôm chua Huế cực kỳ hấp dẫn với nhiều sắc màu bắt mắt: trắng, hồng, vàng, đỏ…khiến cho mâm cơm thêm đa sắc, đa vị đến nao lòng thực khách.

Ý nghĩa của mắm Tôm Chua Huế

Thừa Thiên Huế, một tỉnh ven biển miền Trung, với hệ thống sông ngòi và biển cả, là một kho báu với nguồn hải sản tươi ngon. Chính vì thế, tôm Huế thường có nhiều và có sẵn quanh năm. Tôm nước lợ và tôm sông thường xuất hiện nhiều vào mùa Hè và Thu, trong khi tháng 3 – 5 trong năm là mùa của tôm sú. Như vậy, mùa tôm ở đây kéo dài gần cả năm, và từ đó, người dân địa phương đã phát triển nhiều món ăn đặc biệt từ tôm, bao gồm món đặc sản mắm tôm chua.

Tôm chua Huế là sự kết hợp tổng hòa giữa tinh hoa ẩm thực truyền thống và hiện đại. Sự mát lành của tôm quyện lại cùng vị cay nồng của ớt khiến đặc sản riêng có miền Hương Ngự mang đầy đủ hương vị âm – dương hòa quyện mà không nơi nào sánh được.

Hướng dẫn tự làm Tôm Chua Huế ngay tại nhà

Tôm chua là món ăn tuy dân dã nhưng lại thể hiện đầy đủ sự khéo léo, tinh tế của người Huế trong cách chế biến các món ăn. Chẳng hạn như tôm để làm món tôm chua cũng được tuyển chọn từ những con tôm sông, tôm đồng (tôm đất) không quá to, cũng không quá nhỏ, kích thước đồng đều để khi ướp gia vị, các con tôm đều ngấm gia vị như nhau, hũ tôm chua trông cũng đều đặn, đẹp mắt hơn rất nhiều. Đặc biệt, tôm luôn phải tươi, còn nhảy tanh tách và không sử dụng loại tôm biển hay tôm nuôi có kích thước lớn để làm mắm.

Có lẽ cũng vì nguyên liệu để làm mắm tôm chua Huế được tuyển chọn kỹ càng và khá đặc biệt, do đó chỉ tôm chua được làm từ chính đôi bàn tay của người Huế ngay trên quê hương Cố đô mới giữ được hương vị “chuẩn không cần chỉnh”.

Chuẩn bị nguyên liệu làm tôm chua

• 1 kg tôm đất tươi
• 2 thìa bột gạo nếp
• 150 gram riềng
• 50 gram tỏi
• 50 gram ớt trái
• 1 bát rượu trắng
• Lá ổi non
• Nẹp tre mỏng
• Gia vị như nước mắm, muối, ớt bột…

Các bước làm mắm tôm chua kiểu Huế

Bước 1: Sơ chế

• Đầu tiên, rửa sạch tỏi, riềng, gọt vỏ rồi thái thành lát mỏng. Để riềng có màu trắng đẹp, không bị thâm, có một mẹo đơn giản là đem riềng đã thái lát ngâm cùng nước muối loãng. Tương tự, ớt trái cũng cần được rửa sạch, đem bỏ hạt, thái lát thành miếng.
• Với tôm, đem rửa sạch, để vào một chiếc rổ cho tôm ráo hết nước. Sau đó, bỏ đầu, rút chỉ đen ở lưng tôm để làm sạch. Tôm sạch sau đó cũng phải cho vào ngâm cùng rượu trắng trong vòng khoảng 30 phút, tiếp tục vớt ra, để ráo tôm.

• Đun 2 thìa bột nếp với 200ml nước đến khi hỗn hợp chuyển sang màu trong, sệt là được.

Bước 2: Tẩm ướp gia vị

• Tôm sau khi được ngâm trong rượu thì hãy cho vào một chiếc tô lớn, sau đó thêm riềng, tỏi, ớt đã thái mỏng vào.
• Nêm nếm gia vị: 2 thìa đường, 2 thìa muối, sau đó trộn đều. Khi tất cả đã ngấm đều gia vị, bạn cho phần bột nếp được nấu chín vào trộn một lượt nữa.

Bước 3: Pha chế tôm chua Huế chuẩn vị

• Chuẩn bị một chiếc lọ thủy tinh trong suốt, rửa sạch, để khô lọ rồi mới sử dụng. Lúc này, hãy xếp tôm đã được tẩm ướp gia vị hoàn chỉnh ở bước 1 vào lọ, lần lượt từng con một. Cuối cùng, lớp phía trên sẽ được phủ một lớp lá ổi non, sau đó bạn có thể dùng nẹp tre hoặc vỉ để ép, giúp nguyên liệu không bị nổi lên sau khi chín nhờ ủ lên men.
• Đem hũ tôm này đi ủ trong vòng từ 1 tuần đến 10 ngày. Nếu muốn vị chua của mắm vừa phải, bạn chỉ cần ủ lọ tôm trong vòng 7 ngày. Còn nếu thích ăn chua hơn, thời gian có thể kéo dài lên thành 9 – 10 ngày.

Cách bảo quản tôm chua Huế lâu mà vẫn giữ được hương vị

• Mắm tôm chua sau khi được ủ lên men là bạn đã có được một thành phẩm mắm tôm chua do tự tay mình thực hiện tất cả mọi công đoạn.
• Ngoài chế biến, việc bảo quản sản phẩm cũng rất quan trọng. Tôm chua nếu được bảo quản ở vị trí thoáng mát, không tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời sẽ có thể giữ được khoảng từ 1 – 2 tháng. Tôm chua bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh sẽ giữ được khoảng 2 – 3 tháng.
• Nếu như thêm các nguyên liệu khác vào ngâm cùng đu đủ, măng chua, cà pháo… thì thời hạn để ngoài chỉ từ 7 đến 10 ngày, sau thời gian đó bạn nên cho vào tủ lạnh để bảo quản tiếp. Khi được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, thời gian tôm chua giữ được đúng vị sẽ kéo dài hơn, khoảng từ 2 – 3 tháng.

Tôm chua Huế ăn với gì là ngon nhất?

Tôm chua là một món ăn dân dã đậm đà và vô cùng được yêu thích trong bữa ăn hằng ngày của người dân Cố đô. Hương vị chua thanh của tôm, cay nồng của các loại gia vị luôn để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng mỗi thực khách ngay từ lần đầu thưởng thức.

Tôm chua Huế thường được ăn kèm với cơm nóng, xôi, bánh chưng, bún… Tuy nhiên, cách thưởng thức ngon nhất, đúng vị nhất là khi thực khách ăn kèm tôm chua với thịt luộc và dưa giá. Một bát cơm trắng còn ấm áp, kẹp theo miếng thịt luộc thấm mắm tôm chua, cùng với chút dưa giá và rau sống như vả, dứa, chuối chát, rau thơm, và quế… quả thật sẽ khiến thực khách cảm thấy thích thú, ngon miệng và mãi không thể nào quên được dư vị về món ăn độc đáo này – tôm chua Huế

Top 10 địa chỉ mua mắm tôm chua Huế ngon đúng điệu

Nếu du khách đã một lần đến Huế thì việc mua mắm tôm chua Huế làm quà là một ý tưởng tuyệt vời đấy nhé. Mắm tôm chua Huế không chỉ là món ngon mà còn mang trong nó hương vị đậm đà và bản sắc văn hóa đặc biệt của vùng đất Cố đô. Việc đem theo mắm tôm chua Huế khi trở về sẽ là món quà ý nghĩa, một cách thể hiện lòng tri ân và chia sẻ trải nghiệm ẩm thực độc đáo của bản thân với gia đình, bạn bè và đồng nghiệp.

Vậy thì nên mua tôm chua Huế ở đâu là uy tín, đảm bảo chất lượng nhất và không lo bị “chặt chém” hay mua phải hàng kém chất lượng?

Du khách có thể tìm mua tôm chua Huế tại các cửa hàng địa phương hoặc ở khắp các ngôi chợ của Huế. Dưới đây là List 10 địa chỉ mua mắm tôm chua ngon đúng điệu mà Bánh lọc Huế Bà Vân muốn giới thiệu đến du khách:

1. Mắm tôm chua Trọng Tín

Tôm chua Trọng Tín là thương hiệu sản xuất lâu năm và được đánh giá cao bởi chất lượng vượt trội, hương vị thơm ngon, đảm bảo an toàn, vệ sinh. Sản phẩm tôm chua của thương hiệu được sản xuất theo công thức đặc biệt, chuẩn vị Huế và được đóng gói lịch sự, phù hợp để bạn mua về làm quà, biếu tặng.

2. Chợ Đông Ba

Chợ Đông Ba là chợ lâu đời ở Huế, thiên đường ẩm thực, quà tặng dành cho du khách. Muốn tìm hiểu trọn vẹn đặc trưng trong văn hóa, ẩm thực của người cố đô, cách nhanh nhất và đơn giản nhất chính là dạo chợ Đông Ba. Du khách có thể đến đây để tìm mua “cả thế giới”, nhất là những mặt liên quan đến mảnh đất cố đô, từ áo quần, đồ lưu niệm, thực phẩm, các món ăn đặc sản.

Tôm chua Huế cũng được bày bán ở các gian hàng tại đây, bạn có thể nếm thử vị tôm chua các loại trước khi mua. Tôm chua Huế mua tại chợ Đông Ba được bày bán theo kilogram hoặc theo hũ tùy du khách lựa chọn.

3. Mắm tôm chua Tâm Đức

Đây tiếp tục là một thương hiệu mắm tôm chua được nhiều người tin dùng. Tôm chua Tâm Đức xuất hiện tại nhiều gian hàng, kệ hàng của các chợ, siêu thị, cửa hàng đặc sản Huế.

 4. Tôm chua Tấn Lộc

Tôm chua Tấn Lộc “ghi điểm” trong lòng thực khách bởi luôn đảm bảo được chất lượng của nguyên vật liệu đầu vào, cùng với bí quyết chế biến gia truyền được lưu giữ qua nhiều thế hệ.

Giá của mỗi hũ tôm chua dao động từ 500000 – 120.000 đồng tùy theo loại và kích cỡ, đây là mức giá khá “mềm” để mua tôm chua về ăn hoặc làm quà biếu tặng.

5. Mắm tôm chua Dì Cẩn

Mắm tôm chua Dì Cẩn là một trong những thương hiệu nổi tiếng bậc nhất ở Huế với thành phẩm màu đỏ hồng bắt mắt cùng vị mặn ngọt và hương thơm nồng nàn lôi cuốn. Được biết, món tôm chua của thương hiệu được lên men theo quy trình và công thức độc đáo từ nguồn nguyên liệu tươi, chất lượng. Thương hiệu có sản phẩm phân phối ở nhiều cửa hàng, chợ truyền thống tại Huế và các tỉnh thành.

6. Tôm chua Tô Việt

Mắm tôm chua Tô Việt có thể chiều lòng nhiều đối tượng du khách với đa dạng lựa chọn, từ tôm chua nguyên chất đến tôm chua cà pháo, tôm chua trộn đu đủ. Tại cửa hàng trưng bày tôm chua Huế Tô Việt có nhiều loại tôm chua với mẫu mã đẹp, bắt mắt, chất lượng thơm ngon giúp du khách có đa dạng các lựa chọn, “chiều lòng” tất thảy các “thượng đế”.

7. Mắm tôm chua Sông Hương

Đây là một thương hiệu tôm chua Huế khá nổi tiếng, chính nhờ chất lượng đảm bảo cùng giá bán khá “mềm”, tôm chua Sông Hương được đông đảo người dân địa phương và cách du khách tin dùng.

Thương hiệu tôm chua Sông Hương có nhiều sản phẩm bán ở nhiều nơi, từ chợ, cửa hàng đặc sản đến siêu thị. Tôm chua của thương hiệu được đóng gói đẹp mắt, giá thành phù hợp và đa dạng thể tích. Ngoài tôm chua truyền thống, Sông Hương còn mang đến cho thực khách nhiều lựa chọn với sản phẩm tôm chua trộn cà pháo, đu đủ hay củ kiệu.

8. Mắm tôm chua Cô Ri

Tôm chua Cô Ri được sản xuất theo công thức truyền thống, giữ trọn hương vị đặc trưng vốn có. Thương hiệu có tuổi đời hơn 20 năm và được đông đảo du khách gần xa biết đến. Các sản phẩm tôm chua Cô Ri được đóng gói trong hũ tiện lợi, đảm bảo vệ sinh.

9. Mắm tôm chua Bà Duệ

Thương hiệu đặc sản nổi tiếng hàng đầu xứ Huế phải kể đến tôm chua Bà Duệ. Món tôm chua của thương hiệu được làm từ nguyên liệu tươi sạch cùng một số gia vị đặc biệt theo công thức gia truyền. Sản phẩm nổi bật với chất lượng thơm ngon, chuẩn vị Huế và được đóng gói đẹp mắt, đảm bảo vệ sinh, an toàn thực phẩm.

10. Mắm tôm chua Huế chính hiệu Thiên Hương.

Đây chính là một địa chỉ lý tưởng nếu bạn đang muốn tìm mua những món quà đậm chất Huế về tặng bạn bè, người thân sau chuyến du lịch của mình. Tại cửa hàng Thiên Hương không thể thiếu món tôm chua Huế. Đây chính là một trong những mặt hàng bán chạy nhất cửa hàng nhờ chất lượng tốt và giá thành hợp lý.

Có thể khẳng định rằng, tại miền Trung nói chung và trên mảnh đất kinh đô Huế nói riêng, nét đẹp ẩm thực luôn cực kỳ đặc sắc, đậm đà, tinh túy, khiến ai đã một lần có dịp thưởng thức đều luyến lưu mãi không quên. Có dịp đến với mảnh đất cố đô, hãy dành thời gian đi ăn uống, nếm thử món tôm chua Huế đặc biệt nhé!

Mua mắm tôm chua là cách tuyệt vời để giữ lại một phần vị ngon của Huế và mang theo dư vị ẩm thực Cố đô trong trái tim khi du khách trở lại chốn quê nhà.

Kinh nghiệm mua mắm tôm chua Huế và cách bảo quản

Để mua được mắm tôm chua Huế ngon, đạt chất lượng tốt và không phải lo lắng về vấn đề bảo quản, du khách hãy tham khảo những kinh nghiệm được chia sẻ sau đây:

• Nên chọn mua mắm tôm chua cũng như các món ngon ở Huế từ thương hiệu nổi tiếng, có bao bì, nhãn mác và in rõ thông tin ngày sản xuất, hạn sử dụng.
• Một số quầy hàng ở chợ hoặc cửa hàng đặc sản có mẫu tôm chua cho khách dùng thử. Du khách nên nếm thử hương vị của nhiều nhãn hiệu để chọn được loại tôm chua có độ mặn, ngọt, cay hợp khẩu vị nhất.
• Tôm chua sau khi mua về nên bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng mặt trời và tuân theo thời gian sử dụng in trên bao bì.
• Sản phẩm tôm chua sau khi mở nắp nên được đậy kín và bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh.
• Nếu là mắm tôm chua đu đủ thì bạn nên sử dụng hết sản phẩm trong 1 tuần để tránh ảnh hưởng tới sức khỏe.

Lưu ý: Mắm tôm chua không nên ăn với gì? Không nên ăn mắm tôm chua cùng các món nộm, gỏi có vị chua tương đồng sẽ làm giảm độ ngon của món ăn này.

Chắc hẳn, trong lòng của mỗi du khách khi đặt chân đến Huế, hương vị đặc biệt cay cay và chua thanh của tôm chua Huế như vẫn luôn đọng mãi. Đó thực sự là một phần không thể thiếu trong hành trình trải nghiệm ẩm thực tại Cố đô, tạo nên những ký ức đậm đà và độc đáo.

Khi du khách đến Huế, hãy nhớ thử món tôm chua Huế. Và khi trở về, hãy mang theo một phần của Huế trong trái tim, để hương vị độc đáo của tôm chua Huế luôn ở bên du khách, là một phần của cuộc sống gia đình và là cách để du khách gìn giữ tình yêu và kỷ niệm đáng quý về Huế – thành phố của di sản, văn hóa và ẩm thực Việt Nam.